Παραγωγή σανού

Aug 22, 2021 | Γεωργία | Κτηνοτροφία

Το σανό προέρχεται από λεπτοστέλεχα φυτά που συγκομίζονται και ξηραίνονται για ζωοτροφή.
Ο χρόνος που μπορεί να κρατηθεί στην αποθήκη είναι μεγάλος και μπορεί να διατηρεί την καλή ποιότητα του στην αποθήκη.
Το σανό συνήθως ξεραίνεται στον ήλιο κάτω από αερόβιες συνθήκες.
Το σανό μπορεί να προέρχεται και από είδη που αναπτύσσονται σε αυτοφυείς εκτάσεις.
Υπάρχουν διάφορα είδη φυτών που καλλιεργούνται μόνα τους ή με άλλα είδη και συγκομίζονται για σανό. Το είδος που χρησιμοποιείται περισσότερο για σανό είναι η μηδική (μόνη της ή με μίγμα) τριφύλλια και φεστούκα (ή άλλα σιτηρά), βίκος και διάφορα μίγματα. Η ποιότητα του σανού εξαρτάται από το χρόνο συγκομιδής όπως συμβαίνει και στα σιτηρά για καρπό.

Στάδιο ανάπτυξης του φυτού

Νεαρά φυτά μπορεί να έχουν μικρή απόδοση αλλά έχουν υψηλή διατροφική αξία και γευστικότητα.
Οι καλλιέργειες για σανό κόβονται σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα γεγονός που απαιτεί και εργατικά χέρια και είναι μία χρονοβόρος διαδικασία.
Επίσης καθυστέρηση στην κοπή μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των ινών (αύξηση της λιγνίνης) με αποτέλεσμα τη μείωση της διατροφικής αξίας.
Τα σιτηρά για σανό θα πρέπει να κόβονται όταν βρίσκονται μεταξύ έναρξης άνθισης και πλήρους άνθισης ενώ ο μελίλωτος θα πρέπει να κόβεται στο στάδιο των ανθοφόρων οφθαλμών.
Τα σιτηρά μπορεί να καλλιεργούνται και για σανό και θα πρέπει να κόβονται όταν βρίσκονται στο στάδιο της μαλακής και μέτριας ζύμης.
Επίσης επειδή οι χορτοδετικές καλλιέργειες κόβονται αρκετές φορές θα πρέπει κάθε κοπή να μην προκαλεί προβλήματα στην επόμενη κοπή.
Ακατάλληλη κοπή μπορεί να μειώσει το σθένος της καλλιέργειας και να μειώσει την απόδοση της επόμενης κοπής.
Η μηδική είναι πιο θρεπτική όταν κόβεται πριν την άνθηση ενώ το σθένος της καλλιέργειας μειώνεται περισσότερο όταν κόβεται στο στάδιο του σχηματισμού των ανθοφόρων οφθαλμών παρά όταν η κοπή καθυστερεί μέχρι την πλήρη άνθιση.
Η θρεπτική αξία του σανού αλλάζει καθώς το φυτό μεγαλώνει.
Η μηδική για παράδειγμα έχει 22% ολική πρωτεΐνη πριν την άνθιση, ενώ στο σπόρο έχει ολική πρωτεΐνη 14% και οι ολικές ίνες πριν την άνθιση είναι 25% ενώ στο στάδιο σχηματισμού του σπόρου είναι 37%. Η ίδια τάση παρατηρείται και στα αγρωστώδη.

Μεθωρίμανση

Το σανό συνήθως κόβεται με διάφορα μηχανήματα όπως: θεριστικές με παλινδρομικό μαχαίρι, θεριστικές περιστροφικές με δίσκους, θεριστικές περιστροφικές με τύμπανα και αυτοκινούμενες θεριστικές μηχανές και αφήνονται στον αγρό να ξεραθούν.
Η ξήρανση γίνεται για να μειωθεί η υγρασία στο 25% ή και λιγότερο.
Κατά την ξήρανση ο σανός θα πρέπει να διατηρεί το πράσινο χρώμα και τα θρεπτικά στοιχεία.
Εάν ο σανός βραχεί κατά τη διάρκεια της ξήρανσης μπορεί να αναδευτεί.
Γρήγορη ξήρανση μπορεί να μειώσει τις απώλειες φύλλων, ξηράς ουσίας, θρεπτικών στοιχείων, μείωση της γευστικότητας, υποβάθμιση της ποιότητας και χάσιμο του χρώματος.
Η απώλεια των φύλλων είναι σημαντική και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη γιατί τα φύλλα περιέχουν περισσότερα θρεπτικά στοιχεία (πρωτεΐνες, βιταμίνες, ασβέστιο και άλλα).
Το σανό μπορεί να ξηραθεί τεχνητά και η μέθοδος αυτή μειώνει κατά πολύ τις απώλειες σε σύγκριση με την ξήρανση του στον αγρό.
Το σανό πρώτα αφήνεται να φτάσει σε υγρασία 35-40% και μετά ξηραίνεται τεχνητά. Η ξήρανση γίνεται με τη χρήση αέρα που προωθείται μέσα από το σανό. Ο αέρας αυτός μπορεί να είναι θερμός ή όχι.
Η ξήρανση στον αγρό συνοδεύεται και από απώλειες που με γρήγορη ξήρανση μπορεί να μειωθούν.
Οι απώλειες αφορούν στα φύλλα που χάνονται και στα θρεπτικά συστατικά. Στην μηδική οι απώλειες σε φύλλα κυμαίνονται μεταξύ 6-9% του συνολικού βάρους και σε ξηρά ουσία 10-25%.
Η οξείδωση μπορεί να προκαλέσει τη μείωση των καροτενοειδών γρηγορότερα.

 

 

Αφυδατωμένος σανός

Η αφυδάτωση του σανού είναι μία ακριβή διαδικασία όπου ο σανός περνάει από ένα ξηραντήρα που έχει θερμοκρασία 760-815οC. Το προϊόν αυτό είναι υψηλής ποιότητας.

Ανάδευση

Η τρίτη διαδικασία της συγκομιδής του σανού είναι η ανάδευση του χόρτου μετά την κοπή του για να επιταχυνθεί η ξήρανση και να διατηρείται η ποιότητά του, θα πρέπει να αναδευτεί, να ανασηκωθεί, να μετακινηθεί και να δημιουργηθούν γραμμικοί σωροί που να διευκολύνουν τις μετέπειτα εργασίες.

 

 

Δεματοποίηση

Το χόρτο μετά την ξήρανση μπορεί να διατηρηθεί για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Η διατήρηση μπορεί να γίνει στις αποθήκες ή ακόμη και στο ύπαιθρο είτε ως χύμα είτε αφού δεματοποιηθεί. Η δεματοποίηση είναι πιο συμφέρουσα διαχείριση γιατί μειώνει το κόστος και τον όγκο του χόρτου, διευκολύνει τις μεταφορές, την αποθήκευση και την εμπορία του.
Τα δέματα αποθηκεύονται σε αποθήκες ώστε να προφυλάσσονται από τις καιρικές αντιξοότητες. Σε μεγάλες πάντως εκμεταλλεύσεις είναι δυνατή και η αποθήκευση στο ύπαιθρο αν οι αποθήκες δεν επαρκούν. Στην περίπτωση αυτή τα δέματα καλύπτονται όλα μαζί με πλαστικά καλύμματα ώστε να προστατευθούν.
Για τη δεματοποίηση του χόρτου χρησιμοποιούνται μηχανές δεματοποίησης (πρέσες, balers). Διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: α) μηχανές δεματοποίησης κυλινδρικών και β) μηχανές δεματοποίησης ορθογωνίων δεμάτων.
Τα μηχανήματα δεματοποίησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για χόρτο αλλά και για άχυρο και για άλλα φυτικά υπολείμματα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ: Μαθήματα Γενικής Γεωργίας, Χρήστος Δόρδας

Σχετικά Άρθρα

Τελευταία Νέα

Κατηγορίες

Social