Ως Αρωματικά – Φαρμακευτικά Φυτά θεωρούνται αυτά τα οποία χρησιμοποιούνται ως έχουν, ή δια των δευτερογενών προϊόντων τους, με βάση τις πολλαπλές τους ιδιότητες, στη θεραπευτική, ως αρτύματα, στην κοσμετολογία, σε τρόφιμα, ποτά, προϊόντα υγιεινής διατροφής, κ.ά.
Επιπλέον, αποτελούν τη βάση μεταποιημένων φυσικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως αιθέρια έλαια, ή εκχυλίσματα.
Ορισμένα εξ αυτών, με ευρείες χρήσεις, είναι η ρίγανη, το θυμάρι, το δενδρολίβανο, το φασκόμηλο, η λεβάντα, το μελισσόχορτο, η μέντα, το τσάι του βουνού, το σπαθόχορτο, κ.ά., τα οποία καλλιεργούνται και απαντώνται στην αγορά. Οι κοινές χρήσεις αυτών, εκτός από τη μαγειρική ως αρτυματικά φυτά, ή ως ροφήματα, είναι στη φαρμακευτική βιομηχανία, τη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών, ως αρώματα, μέσα φυτοπροστασίας κ.ά, αυτούσια, ή με τη μορφή αιθερίων ελαίων ή εκχυλισμάτων.
Πολλά ΑΦΦ έχουν αξιόλογη βιοδραστικότητα και ιδιότητες όπως αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές, αντιμυκητιακές, κλπ, και πολλά χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική, ως παραδοσιακά φαρμακευτικά προϊόντα, ή ως συστατικά φυτοθεραπευτικών ή /και ημισυνθετικών φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Κύριο χαρακτηριστικό της διεθνούς αγοράς φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών είναι η σημαντική αύξηση της ζήτησης τόσο για φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά που συλλέγονται σε άγρια μορφή όσο και για καλλιεργούμενα φυτά.
Η αυξημένη ζήτηση των αρωματικών και φαρμακευτικών μπορεί μεταξύ άλλων να αποδοθεί:
- Στο έντονο ενδιαφέρον των καταναλωτών της Βόρειας Αμερικής και τη Ευρώπης προς τη χρήση φυσικών προϊόντων για τη φροντίδα της υγείας.
- Στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της έρευνας προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών.
- Στην ανάπτυξη της βιομηχανίας παραγωγής καλλυντικών και φαρμάκων που διαθέτουν ως συστατικά αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά.
- Στην ανάπτυξη της βιομηχανίας τροφίμων προς την κατεύθυνση της παραγωγής τροφίμων που διαθέτουν στα συστατικά τους αρωματικά φυτά.
- Στο ολοένα και εντονότερο ενδιαφέρον των καταναλωτών για την υψηλή γαστρονομία όπου η χρήση αρωματικών φυτών είναι ευρέως διαδεδομένη.
- Στη στροφή των χημικών βιομηχανιών προς την παραγωγή προϊόντων (πχ οικιακά εντομοκτόνα) με τη χρήση φυτικών πρώτων υλών.
Στη διεθνή αγορά, τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά διαχωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
- Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά που προέρχονται από συλλογή στη φύση.
- Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά που προέρχονται από καλλιέργεια σε ορεινές ή πεδινές εκτάσεις.
- Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά που προέρχονται από καλλιέργεια σε συστήματα θερμοκηπιακού τύπου.
Στην κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη παγκόσμια αγορά όμως εμφανίζονται πολύ συγκεκριμένοι κίνδυνοι αλλά και ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιηθούν καταλλήλως.
Οι ευκαιρίες αλλά και οι κίνδυνοι της αγοράς μπορούν να συνοψιστούν ανά κατηγορία στα εξής:
1. Στους φυσικούς πληθυσμούς αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών
- Κίνδυνος εξαφάνισης σπάνιων φυτών.
- Προβληματική αλυσίδα εφοδιασμού.
- Ανεπαρκείς συνθήκες αποθήκευσης που επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα των προϊόντων.
- Εξαγωγικοί περιορισμοί / απαγορεύσεις.
- Δύσκολη ποιοτική διασφάλιση.
- Ευνοϊκή τιμή φαρμάκων / σκευασμάτων διατροφής ή φροντίδας της υγείας.
2. Στις καλλιέργειες σε ορεινές και πεδινές περιοχές
- Κυμαινόμενη ποιότητα παραγωγής.
- Μη σταθερή περιεκτικότητα σε δραστική ουσία.
- Ανεπαρκής περιεκτικότητα σε δραστική ουσία.
- Εποχικότητα στην παραγωγή που δεν καλύπτει τη σταθερή εποχιακή ζήτηση από τη βιομηχανία.
- Κίνδυνος από φυσικές καταστροφές / μειωμένες σοδειές.
- Κόστος πιστοποίησης ποιότητας.
3. Στις καλλιέργειες αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών σε μονάδες κλειστού τύπου
- Αυξημένο κόστος παραγωγής.
- Δυσμενές ενεργειακό ισοζύγιο για την μονάδα παραγωγής.
- Σταθερή ποιότητα τελικών προϊόντων.
- Μικρότερη διακύμανση περιεκτικότητας σε δραστική ουσία / αιθέριο έλαιο.
- Χαμηλότερο κόστος για τον έλεγχο της ποιότητας και τη διασφάλιση της.
- Βελτιστοποιημένες συνθήκες καλλιέργειας.
- Παραγωγή ανεξάρτητα από την εποχή ή τον καιρό.
- Ασφάλεια από φυσικές καταστροφές.
Στη διεθνή αγορά αναμένεται:
- Διατήρηση της έντονης ζήτησης για αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά τόσο από τη βιομηχανία παραγωγής σκευασμάτων ή προϊόντων διατροφής όσο και από τους καταναλωτές.
- Διατήρηση του ρυθμού ανάπτυξης του κλάδου και τα επόμενα χρόνια.
- Εντονότερες πιέσεις προς την κατεύθυνση της διατήρησης των φυσικών πληθυσμών.
- Στροφή στην καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών έναντι της συλλογής από τη φύση.
- Αύξηση των τιμών παγκοσμίως.
- Αύξηση των παγκόσμιων εξαγωγών.
Ειδικότερα για τα τελευταία δύο σημεία, χρησιμοποιώντας μία γραμμική γραμμή τάσης και εκτιμώντας την τάση της μέσης εξαγωγικής τιμής αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών είναι εμφανές ότι η αύξηση των τιμών παγκοσμίως είναι εύλογο να θεωρείτε αναμενόμενη.
ΠΗΓΗ: ΥΑΑΤρ